VĨNH LONG QUA 10 NĂM THI HÀNH LUẬT VÀ ĐỀ ÁN TIẾP TỤC ĐỔI MỚI VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG GIÁM ĐỊNH TƯ PHÁP

- Xuân Linh

          Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ Tư pháp, tỉnh Vĩnh Long đã tiến hành tổng kết việc thực hiện Luật Giám định tư pháp và Đề án tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp (sau đây gọi tắt là Đề án 250) trên địa bàn tỉnh (Báo cáo số 365/BC-UBND ngày 03/10/2023).

          Từ năm 2018, tỉnh Vĩnh Long đã quyết định thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án và Tổ giúp việc cho Ban Chỉ đạo. Từ khi ra đời, Ban Chỉ đạo đã tham gia góp ý nhiều dự thảo văn bản, kế hoạch, thông tư, nghị định,… góp phần hoàn thiện thể chế. Các quy chế phối hợp trong công tác quản lý nhà nước về giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long được ban hành kịp thời đã góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp (tại Quyết định số 06/2019/QĐ-UBND ngày 23/5/2019). Đây là một bước kiến tạo quan trọng, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho các sở, ngành cùng phối hợp thực hiện các nhiệm vụ trong hoạt động giám định trên địa bàn tỉnh.

          Qua hơn 10 năm triển khai thực hiện, có thể nói Luật giám định tư pháp năm 2012 đã từng bước đi vào đời sống xã hội. Thông qua công tác tuyên truyền, phổ biến, nhận thức của các cấp, các ngành về ý nghĩa, vai trò của công tác giám định tư pháp ngày càng được nâng cao; tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống các quy định về giám định tư pháp ở các lĩnh vực, hoàn thiện thiết chế tổ chức, cơ chế hoạt động và quản lý nhà nước về giám định tư pháp; đưa công tác này ngày càng đi vào nền nếp, có hiệu quả, phục vụ tốt cho hoạt động tố tụng.

          Toàn tỉnh hiện có 02 tổ chức giám định tư pháp công lập (Phòng Kỹ thuật hình sự, Trung tâm pháp y) và 01 tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc (Trung tâm giám định chất lượng xây dựng trực thuộc Chi cục giám định xây dựng - Sở Xây dựng tỉnh Vĩnh Long). Với tổng 46 giám định viên tư pháp và 31 người giám định tư pháp theo vụ việc.

          Từ năm 2018 đến ngày 30/6/2023, Vĩnh Long đã phát sinh 6.159 vụ việc giám định. Trong đó, các vụ việc phát sinh trong lĩnh vực kĩ thuật hình sự chiếm hơn 54,6%, pháp y chiếm 36,6%, xây dựng chiếm 6,7%, còn lại rải rác trong các lĩnh vực khác. 100% kết luận giám định đạt mức độ chính xác, đáp ứng kịp thời các yêu cầu giám định phục vụ công tác điều tra, xét xử, giải quyết vụ việc dân sự theo quy định pháp luật. Có 14 yêu cầu giám định bổ sung được Trung tâm pháp y tỉnh Vĩnh Long thực hiện và không phát sinh yêu cầu giám định lại.

          Nhìn chung, công tác giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh được thực hiện đúng quy định pháp luật, đạt nhiều kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành luật như: tình hình an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh có nhiều diễn biến phức tạp, nhất là tội phạm giết người, trộm, cướp, lừa đảo tài sản với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, liều lĩnh, đối tượng luôn có ý thức đối phó với lực lượng chức năng nên công tác điều tra, truy tố, xét xử gặp nhiều khó khăn. Tình hình tranh chấp hợp đồng dân sự liên quan đến tài sản ngày càng nhiều. Do đó, số vụ việc trưng cầu giám định tư pháp có chiều hướng tăng qua từng năm ở hầu hết các lĩnh vực giám định (kỹ thuật số - điện tử, chữ ký, chữ viết, kỹ thuật tài liệu, đường vân, ma túy,…) đặt ra nhu cầu đảm bảo về số lượng, chất lượng đội ngũ giám định viên tư pháp trên địa bàn.

          Có thể nhận thấy rằng, giám định tư pháp là lĩnh vực có yêu cầu, đòi hỏi cao về mặt chuyên môn trong thực hiện nhiệm vụ cũng như việc chịu trách nhiệm với kết quả giám định. Chính vì vậy, nguồn nhân lực trong lĩnh vực giám định tư pháp cần được cân nhắc lựa chọn phù hợp. Tuy nhiên, hiện nay chế độ, chính sách bồi dưỡng đối với người thực hiện giám định tư pháp chưa thật sự tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ nên chưa thu hút nguồn nhân lực tiềm năng.

          Thông qua việc tổng kết Luật Giám định tư pháp và Đề án 250, tỉnh Vĩnh Long đã đề xuất một số giải pháp, kiến nghị thiết thực. Trong đó, đã đề nghị Chính phủ chỉ đạo, kịp thời ban hành các chính sách cải thiện về chế độ bồi dưỡng, hỗ trợ cho đội ngũ thực hiện công tác giám định. Với những nền tảng vững chắc cùng tâm huyết của lực lượng giám định viên tư pháp trên địa bàn tỉnh, mong rằng hiệu quả của công tác giám định sẽ tiếp tục được nâng cao, đáp ứng tốt yêu cầu của hoạt động tố tụng trong hình hình mới.